IL-MOSTA FIZ-ZMIEN IL-HAKMA TAL-KAVALLIERI TA' SAN GWANN

Michael A. Sant

Pubblikazzjoni tal-Kunsill Lokali Mosta, 1996.

Dan il-ktieb interessantissimu jinxtara mill-Kunsill jew mill-hwienet ewlenin. Din il-verzjoni digitali taf fiha xi differenzi mill-original minhabba problemi waqt l-iskanjar li minhabba r-rizorsi limitati ma kellix cans nivverifika ghal kollox u hi raguni ohra ghala wiehed ghandu jmur dirett ghall-ktieb meta jigi biex jiehu riferenzi minnu.

TWELIDIJIET U MAGHMUDIJIET FIL-MOSTA

(p.31) Zwieg bla tfal m’hux zwieg, hawn min jghid, u ghalkemm kien hemm u ghad hawn mizzewgin fil-Mosta li baqghu bla tfal, hafna zwigijiet tbierku b’ghadd ta’ wlied. Kif turi Tabella XXIX, bejn l-1612 u l-1629, medda ta’ 18-il sena, fil-Mosta tghammdu (twieldu)¹⁰² 617, medja ta’ 37.28 fis-sena. L-oghla ghadd ta’ twelidijiet kien ta’ 58 fl-1620 u l-inqas ta’ 21 fl-1614. Bejn l-1630 u l-1650, medda ta’ 21 sena, tghammdu b’kollox 798 tifel u tifla, 425 subien u 373 bniet. Il-medja ta’ bniet u subien hi ta’ 38 fis-sena, bejn wiehed u iehor l-istess medja li kienet ghas-snin 1612-1629. L-oghla ghadd ta’ twelid kien ta’ 49 fl-1630 u l-inqas ta’ 31 fl-1640.

Tabella XXIX: Ghadd ta’ Maghmudijiet

(p.86)

1. See A.P.M., D.L. I (1612-1640) and B.L. II (1630-1697).
(Carmel Calleja, op. cit., tab. III)

(p.31) Harsa lejn ghadd ta’ familji bit-tfal li nsibu fil-Mosta fl-ewwel nofs tas-17-il seklu¹⁰³ turi medja ta’ sitt ulied kull familja. Izda bejn li xi familji ma kellhomx tfal, bejn li kien hemm min kellu tarbija wahda, bejn li ma nafux kemm tfal mietu meta kienu ghadhom trabi, bejn haga u bejn ohra l-ghadd ta’ sitt itfal kull familja jista’ jqarraq. Minn 35 familja mnizzlin minn Calleja, erbgha kellhom zewgt itfal, sitta kellhom tlitt itfal, wahda erbat itfal, hamsa kellhom hamest itfal, sitta kellhom sitt itfal, erba’ familji kellhom sebat itfal, familja kellha tmint itfal, tliet familji kellhom disat itfal, tnejn kellhom ghaxart itfal, familja kellha hdax-il tarbija u zewg familji kellhom tnax. Josephum Xebijras u Paulinam Samut, li zzewgu fit-13 ta’ Novembru 1633, kellhom tnax ukoll: lil Gratia, Maria, Domenicus, Jo Maria, Domenica, Michael, Petrus, Michael, Petrus, Jo Maria, Joannes, Maria.¹⁰⁴ Domenici Bucagiar fit-tieni zwieg tieghu nghaqad ma’ Margaretam Borg nhar it- 30 ta’ Jannar 1627. Kellhom tnax-il wild: Dominicus, Joannes, Maria, Clemencia, Gregorius, Jo Maria, Cleria, Theresia, Tomas, Carolus, Caterina u ohra li ma nafux x’kien jisimha.¹⁰⁵

Hafna tfal kienu jmutu trabi, kultant sahansitra jitwieldu mejta. Hafna kienu jmutu sighat biss wara li jkunu raw id-dawl tal-hajja. Dan kien jigri dejjem u l-aktar matul xi mxija bhal dik tal-gidri.¹⁰⁶ Kienet (p.32) ghalhekk drawwa li xi wlied li jigu wara, jissemmew ghall-mejjet jew mejta. B'hekk nifhmu kif f’familja wahda nsibu tfal jisimhom l-istess. Jacobi Busuttil u Sperancia Gatt li zzewgu fl-1618 kellhom zewgt itfal wara xulxin fi zmien hdax-il-xahar jisimhom “Maria". Hdejn isem l-ewwel wahda l-kappillan kiteb Vide 25 Martii 1625/alia filiam n(omen) Maria, xhieda cara illi l-ewwel “Maria" kienet mietet tarbija.¹⁰⁷ Jacobu Chetcuti u Margaritam Digovara li zzewgu fl-1620, kellhom zewg “Marijiet” zewg “Domenicus” u zewg “Gratia” f’familja wahda,¹⁰⁸ Georgi Cuschieri u Justine Calleja kellhom zewg “Gratia”,¹⁰⁹ Damiani Portelli u Angelie Fenech kellhom zewg “Angelus" u zewg “Gratia”.¹¹⁰ Jo Pauli Vassallo u Agnetam Galea kellhom zewg “Salvator” fl-1638 u fl-1644.¹¹¹ U nistghu nibqghu sejrin hekk.

Xi familji, kif ghedna, baqghu bla tfal. Izda m’hix haga hafifa tkun taf x’kien ezatt l-ghadd taghhom. Li wiehed jaghmel hu li jiehu d-data taz- zwieg u jekk sa snin wara ma jiltaqax ma’ maghmudijiet, jassumi illi l-koppji ma kellhomx tfal. Izda dan jista’ jqarraq ghaliex il-koppja setghet telqet mir-rahal u jekk kellha trabi ghammdithom x’imkien iehor. Hu x’inhu, Tabella XXX turi l-ismijiet ta’ koppji li zzewgu fil-Mosta bejn l-1630 u l-1644 u li sa l-1650 ma niltaqghux maghhom bhala genituri fir-rahal.

Tabella XXX: Koppji bla tfal jew li kienu telqu mill-Mosta

(p.87)

1. It is assumed for the purpose of this analysis that couples with no children recorded after 1650 were childless or had left the village. The analysis in Tables VI, VII, VIII was extracted from A.P.M., M.L. I (1611-1701).
(C. Calleja, op. cit., Table VI, pp. 45-47)                      

(p.32) Semmejna wkoll koppji li kellhom wild wiehed. Tabella XXXI turi l-ismijiet u d-data taz-zwieg ta’ dawn il-koppji. Izda din il-lista wkoll tista’ tqarraq ghax mhux bilfors dawn il-koppji ma kellhomx aktar tfal. Setghu, wara li ghammdu l-ewwel tarbija taghhom fil-Mosta, marru joqoghdu xi’mkien iehor u jekk kellhom aktar tfal ghammduhom band' ohra.

Tabella XXXI: Koppji b’wild wiehed jew li kienu telqu mill-Mosta bejn l-1630 u l-1644

(p.88)

(C. Calleja, op. cit. Tab. VII, p. 48)

(p.32) Tabella XXXII taghtina l-ismijiet u d-data taz-zwieg ta’ koppji bejn 1630 u l-1644 li zzewgu fil-Mosta u li milli jidher baqghu jghixu hemmhekk. Minn dawn hamsa zzewgu fl-1630, tnejn fl-1631, erbgha fl-1632, sitta fl-1633, sitta fl-1634, tnejn fl-1635, sebgha fl-1636, tnejn 1637, hadd is-sena ta’ wara (1638), erbgha fl-1639, sitta fl-1640, hamsa fl-1641, hamsa fl-1642 u tnejn fl-1643.¹¹²

Tabella XXXII: Koppji li milli jidher baqghu jghixu l-Mosta bejn l-1630 u l-1644

(pp.89-90)

 (C. Calleja, op. cit., Tab. VIII, pp. 49-51)

Il-Parrinijiet

(p.32) Kienet milli jidher drawwa fost il-Maltin qabel gie Mons. Pietro Dusina fl-1575 illi jdumu xi ftit ma jghammdu ’l uliedhom u li mbaghad uhud ikollhom aktar minn zewg parrinijiet (p.33) ghall-maghmudija ta’ wliedhom. Dusina heggeg lill-Maltin biex jghammdu ’I uliedhom kemm jista’ jkun malajr wara t-twelid u qata’ ghal kollox id-drawwa ta’ aktar minn zewg parrinijiet. Il-kappillani tal-Mosta, ghallinqas bejn l-1630 u l-1650, jidhru li obdew ghal kollox l-amar ta’ Dusina.

Fil-Liber Boptizotorum normalment insibu isem parrinu (jew parrina) wiehed imnizzel u mhux tnejn. Bejn l-1630 u l-1650 f’xi sitt kazi biss jissemmew zewg parrinijiet, fosthom dawk ta’ Gratia, bint Jacobum Haius u Franciscam Galia, mwielda fl-1642.¹¹³

Fi zmien meta l-patrunat kien wisq aktar important milli hu llum kulhadd kien jaghmel li jista’ biex il-parrinijiet tat-tarbija jew ghallinqas wiehed minnhom, ikun xi professjonist, nghidu ahna nutar, xi qassis bhall-kappillan jew xi kjeriku wkoll jekk dan ikun kjeriku mizzewweg (“ Clericus coniugatus”). Tabella XXXIV turi lista ta’ xi parrinijiet important ta’ xi trabi li tghammdu fil-Mosta fl-ewwel nofs tas-Seklu 17. Johrog minnha taghrif interessanti. Nghidu ahna wiehed jinduna kif certi nies, x’aktarx qassisin, kienu aktar popolari minn ohrajn biex jinqalghu parrini. Ir-Reverendu Dominicus Xerri jissemma 9 darbiet fil-lista ta’ 71 maghmudija, Dun Bernardus Galia jissemma 8 darbiet, il-kjeriku mizzewweg Jo Paulus Fenech, li aktar ’il quddiem jidher li lahaq nutar, jissemma 7 darbiet. Seba’ darbiet ukoll jissemma Dun Joannes Galia, hames darbiet Dun Gio. Maria Galea u erba darbiet il-kappillan tar-rahal Dun Salvatore Muscat. Bejniethom dawn jissemmew 40 darba jew 56.3 fil-mija tal-parrinijiet imnizzlin minn Calleja. Parrinijiet ohrajn jissemmew inqas, uhud minnhom darba biss. Kienet x’aktarx drawwa li jekk il-missier ikun mit-tali post, il-parrinijiet t’uliedu jaqlaghhom mill-istess rahal jew belt. Stafani Xerri min-Naxxar li zzewweg lil Agnetis Borg fit-3 ta Mejju 1629 kellu mill-inqas tlieta mis-seba’ wliedu filjozzi ta parrinijiet min-Naxxar. Minn dan ir-rahal fil-qrib tal-Mosta nsibu parrinijiet mhux hazin, fosthom lil Dun Jo Maria Samut, lil Antonius Samut, lil Florius Magro, lil Dun Jo Maria Bezzina u lil Filippu Samut. Rahal iehor fil-qrib, rahal li llum baqa’ biss ismu, kien Hal Man.¹¹⁴ Minn hemm insibu lil Dun Theramus Galia, li nqala’ parrinu mill-inqas tliet darbiet, u lil Joannes Cuschieri, li nqala’ mill-inqas darbtejn. Minn Hal Balzan insibu lil Joannes Debono u minn Hal Lija lit-tabib Dottor Joanni Idoneo u lil Luca Muscat. Izda mill-bghid ukoll kienu jinqalghu parrinijiet. (p.34) Magister Marius Portughes mill-Belt Valletta jissemma mill-inqas tliet darbiet. Jissemma wkoll Aloysius Corcep mill-Isla. Xi nisa wkoll jissemmew bhala parrinijiet. Mill-Belt Valletta nsibu lil Maria Schebri li tissemma mill-inqas darbtejn, u lil Maria de Bono. Tissemma wkoll certa Signora Maria, il-mara ta’ Dottor Bartolomeo Mifsud. Insomma, biegha mzewqa mhux hazin. [Ara Tabella XXXV]

Tabella XXXIV: Xi parrinijiet u filjozzi fil-Mosta

(pp.92-94)

Nota: Hawn jissemmew biss dawk il-parrinijiet li kienu nutara, qassisin jew kjerici jew li gew jghammdu minn barra mir-rahal. Tabella mfassla fuq ix-xoghol ta’ Carmel Calleja, Aspects of the Social History of Mosta (1630-1650), pp. 18-44.

Tabella XXXV: Tixrid tal-Parrinijiet 1639-1650

(p.95)

DISTRIBUTION OF GODPARENTS (1639-1650)1
Village/Hamlet	Number
Naxaro	24(5)
Valletta	11(2)
Notabile	11(1)
Zebbug	6
Hal Man	7(5)
Lia	5(1)
Rabato	4
Atardo	4(1)
Singlea	2
Balzano	2
Zuricho	1
Gozo	1
Gregori	1
Total	79(15)
Total Number of Godparents	813

Note: The numbers in brackets denote that a person or persons served as godparent/s on more than one occasion.

1. See A.P.M., D.L. I (1612-1640) and B.L. II (1630-1697).

(C. Calleja, op. cit., Table XII, p. 61)

(p.34) Xi familji fil-Mosta jidhru illi kienu aktar tat-tajjeb jew maghrufin u stmati minn ohrajn. Dan jidher sew mill-ghazla tal-parrinijiet. Paulum Gilestri minn Birkirkara zzewweg lil Angelicam Busuttil mill-Mosta fit-30 ta’ Gunju 1630. Binhom il-kbir Jo Maria li twieled sena wara fit 22 ta' Gunju 1631 tghammed minn Dun Mario Greco, kappillan ta’ Hal Lija u kellu bhala parrinu lil Signor Dottor Joanni Idoneo medico ta’ Hal Lija. L-erbat itfal l-ohra wkoll kellhom parrinijiet maghrufin, Dun Joannes Galia ghal Domenicus, in-Nutar Jo Paulus Fenech ghal Margerita, Dun Joannes Maria Galea ghal Josephus u Maria Schebri mill-Belt Valletta ghal Petrus Paulus. Dan ta’ l-ahhar aktarx semmewh hekk ghax twieled fid-29 ta’ Gunju 1648, nhar il-festa ta’ San Pietru u San Pawl maghrufa minna l-Maltin bhala l-Imnarja.¹¹⁵

Xi genituri, bhal-lum, kienu jixtiequ jghammdu ’l uliedhom f’xi rahal jew belt ohra flok fil-Mosta. F’dan il-kaz il-kappillan tal-Mosta kien jaghti nota lill-genituri li ttihom la facolta di poter battezzare lit-tarbija taghhom fit-tali rahal jew it-tali knisja. Imbaghad is-sacerdot li kien jghammed lit-tarbija kien jimla l-bqija tal-formola u jibghatha lura mal-genituri lill-kappillan tal-Mosta. Dan kien imbaghad iwahhal il-formola mal-Liber Baptizatorum. [Ara Tabella XXXVI]¹¹⁶

Tabella XXXVI: Mostin imghammda barra l-parrocca

(p.96)

(C. Calleja, op. cit.,Tabella XII, p. 62)

Twelidijiet Imwahhrin u Twelidijiet “Bikrin”

(p.34) Normalment koppja mizzewga kien ikollha t-tfal kmieni kemm jista’ jkun. Izda, m’ghandniex xi nghidu, koppja kien ikollha tistenna biex il-mara tohrog tqila. Petri Aciopardi u Geronima Bartolo li zzewgu fil-21 ta’ Jannar 1623, jidhru li damu ma kellhom tarbija sa l-4 ta’ Mejju 1631 meta twieldet Maria. Biss jista’ jkun ukoll li kellhom xi tarbija f’dawn it-tmien snin li twieldet mejta. Il-kappillan tal-Mosta, trabi bhal dawn ma kienx inizzilhom la fil-Liber Baptizatorum (p.35) u lanqas fir-registru tal-mewt, il-Liber Defunctorum. Jista’ jaghti l-kaz ukoll illi l-koppja kienu telqu f’xi zmien mill-Mosta u xi tarbija li seta’ kellhom tnizzlet f’xi registru ta’ parrocca ohra. Dan li ghedna ghal dil-koppja jghodd ukoll ghal Benedictum Sapian u Gratiam Hibeijer li twelditilhom l-ewwel tifla fl-1641, tmien snin wara z-zwieg,¹¹⁷ Francesci Zammit u C’ncione Fenech li l-ewwel tifla Chaterina twelditilha fl-1631, tmien snin ukoll wara t-tieg u ghal xi ohrajn.

Fit-teorija wiehed seta’ biss ihaddem is-sess meta koppja tkun izzewget. Il-Koncilju ta Trentu kien heggeg lill-koppji biex ma jorqdux flimkien qabel ma jkunu hadu l-barka tal-qassis fil-knisja. L-ilsna hziena kienu ta’ sikwit itaqtqu kontra koppji li kienu jidhru flimkien wehidhom jew f’xi hinijiet li jhassbuk hazin. Aktar u aktar kienu jtaqtqu kontra xi xebba li tohrog tqila. Madankollu ma rridux nimlew rasna illi missirijietna kienu aktar kasti milli ahna ahna. Din hi impressjoni falza ta’ l-imghoddi mxerrda minn moralisti preokkupati zzejjed mid-dnubiet tal-gisem. Il-fatti kultant juru illi l-gharajjes ma kinux mistennija ma jersqux lejn xulxin qabel iz-zwieg fil-knisja. Il-Kappillan taz-Zejtun stqarr car u tond illi “hafna guvintur jorqdu ma’ l-gharajjes taghhom qabel ic-cerimonja taz-zwieg”.¹¹⁸

Il-maghmudijiet kollha li nsibu tmien xhur jew anqas mid-data taz-zwieg jistghu jkunu jfissru li l-gharusa harget tqila qabel ma zzewget bil-knisja. F’Malta l-percentagg ta’ twelidijiet bhal dawn hu baxx imqabbel ma’ rati ta’ l-Ingilterra, pajjiz Protestant, jew Franza, pajjiz Kattoliku. Izda xorta hu gholi bizzejjed. Bejn l-1700 u l-1797, nghidu ahna, insibu 204 kazi bhal dawn f’Hal Balzan, percentagg ta’ 4.9%. Fis-Siggiewi bejn l-1748 u l-1778 insibu 277 kaz, percentagg ta’ 5.8%. F’pajjiz bhal Colyton f’Devon, l-Ingilterra, l-percentagg bejn l-1538 u l-1799 lahaq is-46.2%.¹¹⁹

Mhux talli l-verginita mhux dejjem kienet haga ta’ valur izda talli t-telfa taghha kienet vantagg ghaliex turi illi x-xebba kienet fertili u seta’ jkollha t-tfal. Bhal f’Korsika, missirijietna riedu jkunu certi minn ghemilhom stess illi x-xebba kienet kapaci tohrog tqila. Insibu whud li qatghuha li jizzewgu biss bil-knisja wara li t-tfajla harget tqila jew kienet wildet diga. Infatti mis-604 koppji li bejn l-1750 u l-1798 insibu d-dispensi taz-zwieg taghhom imnizzlin fl-Arkivju Arcipretali, 162 minnhom, jigifieri 26.8 fil-mija kienu wettqu l-att sesswali qabel iz-zwieg.¹²⁰

(p.36) Figuri ghall-Mosta ghat-18-il seklu m'ghandniex. Izda twelidijiet (u maghmudijiet) qabel id-disa’ xhur miz-zwieg insibuhom fir-registri tas-Seklu Sbatax. Julium Borg min-Naxxar u martu Gratiam, imwielda Cauchi, li zzewgu fil-knisja fis-7 t’Awissu 1633 kellhom l-ewwel tifel Ignatius fil-25 ta’ Marzu 1634, seba' xhur u nofs wara z-zwieg tal-koppja. loannem Galea u Catherina Samut li zzewgu fit-13 ta’ Jannar 1642 tweldilhom Domenicus fis-17 ta’ Awissu 1642, seba’ xhur wara z-zwieg. Domenico Galia li ha b’martu lil Paulinam Dingli fis-27 t’Awissu 1644 tweldilhom Jo Maria fl-1 t’April 1645, seba’ xhur ukoll wara z-zwieg, u Alexandrum Mallia li zzewweg lil Alantiam Samut fil-31 ta’ Ottubru 1649 tweldulhom tewmin, Mario u Maria fit-30 ta’ Gunju 1650, tmien xhur wara z-zwieg.¹²¹ Dawn x’aktarx kienu kazi ta' l-att sesswali mwettaq qabel ma z-zwieg gie mbierek fil-knisja, [izda, ghallinqas x’uhud minnhom, setghu kienu wkoll kazi ta’ trabi prematuri li twieldu qabel id-disa’ xhur. Ikolli nghid illi d-drawwa li fl-gharusa tohrog tqila qabel iz-zwieg xejn ma kienet imxerrda fil-Mosta, rahal ckejken fejn in-nies forsi kienet ittaqtaq aktar minn ta’ nhawi ohrajn.

Tfal Illegittmi

Lanqas tfal illegittmi ma nsibu wisq fil-Mosta. Fi zmien ta’ faqar, ta’ nisa mitluqin minn zwieghom u ta’ tahlit bla razan fl-ibliet, sikwit insibu nisa romol jghixu ma’ xi hadd li jzommhom. Il-prostituzzjoni kont taraha u tmissha kuljum. Tfal illegittmi f’Malta nsibu mhux hazin, l-aktar fl-ibliet. Fil-Mosta, fl-ewwel nofs tas-Seklu Sbatax insibu li zewg trabi, Joannella, li tghammdet fil-25 ta’ Gunju 1641 u Maria, li tghammdet fit-12 ta’ Awissu 1649, kienu thallew abbandunati fil-knisja tal-parrocca. Billi ma jidhirx li kienu tghammdu qabel (sine ullo baptismatis indicio) il-kappillan tahom is-Sagrament tal-Maghmudija sub conditione.¹²² Dawn it-trabi setghu kienu tfal illegittmi izda setghu kienu wkoll tfal legittmi abbandunati mill-genituri taghhom minhabba l-faqar. Ma jfissirx illi zewg trabi biss Mostin sfaw abbandunati ghaliex trabi ohrajn setghu thallew fir-ruota ta’ l-Isptar Santu Spirtu fir-Rabat jew fis-Sacra Infermeria ta’ l-Ordni fil-Belt Valletta. F’dawn l-isptarijiet it-trabi abbandunati kienu jsibu kenn u mhabba. Milli (p.37) jidher izda, il-Maltin, lejn tmiem is-Seklu Sittax kienu draw jabbuzaw minn dawn l-istituzzjonijiet u wkoll dawk li setghu jrabbu ’l uliedhom kienu kultant jabbandunawhom. Il-Knisja riedet tara x’taghmel dwar dan l-abbuz u fl-1591 l-Isqof Gargallo ddikjara din il-htija bhala dnub riservat.¹²³ Fil-Mosta fis-sbatax-il seklu jissemmew xi nisa tad-dnub fosthom il-meretricis Flaminia Portelli illi barra z-zwieg (exillicita copula) kellha tlitt itfal: Maria li tghammdet fis-17 ta’ Novembru 1653, Domenica, mghammda fis-17 ta’ Jannar 1655, u Magdalena li tghammdet fl-4 ta’ Novembru 1658.¹²⁴

Bejn l-1700 u l-1800 nafu b’mill-inqas zewg nisa, it-tnejn romol li fil-Mosta gabu t-trabi illegittmi taghhom biex jghammduhom. Fl-istess zmien fis-Siggiewi, fl-Isla, f’Hal Tarxien u f’Haz-Zabbar insibu kaz wiehed, fl-Imqabba u fin-Naxxar, bhal fil-Mosta, insibu zewg kazi, waqt li fiz-Zejtun sitt nisa romol hadu ’l uliedhom illegittmi biex jghammduhom. L-ghadd fl-ibliet tal-Belt Valletta u dawk ta’ madwar il-port kien, kif wiehed jistenna, bil-wisq aktar.¹²⁵

Tabella XXXVII: Rata ta’ tfal illegittimi f’Malta – 1750-1800

(p.97)

 (F. Ciappara, 1988, p. 84)

Tabella XXXVIII: Trabi misjuba u mghammdin fil-Parrocca ta’ Porto Salvo, Valletta – 1706-1769 ecc.

(p.98)

TABLE 6.4 ORIGIN OF FOUNDLINGS BAPTISED AT PORTO SALVO, VALLETTA. 1706-1769
Origin	No.	Origin	No.
Attard	2	Qormi	9
Balzan	2	Qrendi	3
Birkirkara	11	Rabat (Malta)	8
Cospicua	60	Senglea	105
Dingli	2	Siggiewi	4
Ghaxaq	2	Tarxien	3
Lija	2	Valletta	411
Luqa	3	Vittoriosa	24
Mdina	7	Zabbar	1
Mosta	2	Zebbug	23
Mqabba	1	Zejtun	6
Naxxar	1	Zurrieq	8

Sources
Lib. Bapt. VIII (1751-1765)
Lib. Bapt. IX (1766-1769)

TABLE 6.5 INFANTS BORN AT SANTO SPIRITO HOSPITAL, 1750-1800
Origin	No.	Origin	No.
Attard	46	Naxxar	27
Balzan	3	Qormi	33
Birkirkara	11	Qrendi	3
Cospicua	37	Senglea	18
Dingli	18	Siggiewi	70
Gharghur	10	Tarxien	2
Gudja	2	Valletta	305
Kirkop	7	Vittoriosa	12
Lija	22	Zabbar	2
Luqa	2	Zebbug	111
Mosta	106	Zejtun	10
Mqabba	9	Zurrieq	27

Sources
Lib. Bapt. IV (1716-1751)
Lib. Bapt. V (1752-1775)
Lib. Bapt. VI (1776-1803)
(F. Ciappara, op. cit. 1988), p. 85)

REFERENZI

102. Dari meta t-trabi kienu jmutu kotrana, hafna drabi wara ftit sighat mit- twelid, il-genituri taghhom kienu jghammduhom kemm jista’ jkun malajr wara li jitwieldu. Hekk il-maghmudijiet nistghu nqisuhom fil-ghadd daqs it-twelidijiet.
103. Calleja (1973), pp. 18-44.
104. Ibid., p. 41. Ghal trabi bl-istess isem ara aktar ’il quddiem.
105. Ibid., p. 24.
106. Ara Ciappara (1988), pp. 106-109. Nislet biss paragrafu: “The number of stillborn children is difficult to ascertain, since with a few exceptions, they are rarely marked out in the parish registers. But those who died within a few hours of their birth amounted to a great figure. At Casal Naxxar these unimportant little beings, who were not even given a name, amounted to 30.4 percent of those who died under one year; while another third - 36.3 per cent - dragged on their existence for a few more days. At Siggiewi, during the period 1750-1799, the number of dead infants born prematurely (‘abortivus’) totalled 18, while those who were privately baptised, before, as the clerk put it ‘in coelum evolavit’, were 54.”
107. Calleja (1973), p. 25.
108. Ibid., p. 2%.
109. Ibid., p. 29.
110. Ibid., p. 35.
111. Ibid., p. 38.
112. Ara Ibid., pp. 49-51.
113. Ibid., p. 18.
114. Hal Man(n) u Hal Bordi sa l-1610 kienu jaghmlu sehem minn H’Attard. Wara saru bicca mill-parrocca ta’ Hal Lija. Skond G. F. Abela (op. cit.) f’Hal Man kienu jghixu 66 ruh ghall-habta ta’ l-1647.
115. Calleja (1973), p. 32.
116. Ibid., p. 65.
117. Ibid., p. 36.
118. AIM Processi 132A, ff. 219r-v, ikkwotat minn Ciappara (1988), pp. 76-77.
119. Ara Ciappara (1988), p. 77, Table 6.1. “Pre-Marital Pregnancy rates”.
120. Ibid., p. 78.
121. Taghrif mislut minn Calleja (1973), pp. 18-44.
122. Ibid., p. 77.
123. P. Cassar, op. cit., p. 352.
124. Calleja (1973), p. 78.
125. Ara Ciappara (1988), pp. 79-80.

---

Kapitli ohra mill-ktieb

0. Introduzzjoni
1. Studji demografici
2. Mosta issir parrocca
3. Hjiel ekonomiku
4. Hajja Socjo Religjuza
5. Ismijiet / Kunjomijiet
6. Zwigijiet
7. Twelidijiet
8. Imwiet
9. Gheluq
10. Appendici